ประวัติวัดเกาะสมอ (โพนไซย)

         ประวัติของวัดเกาะสมอและบ้านเกาะสมอ(โพนไซย)จ.ปราจีนบุรี ในสมัยของพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวราชกาลที่๓ คนพวนอพยพกันมาหรือถูกกวาดต้อนมาจะมาด้วยเหตุใดก็ตาม.เมื่อมาแล้วได้แยกย้ายกันตั้งหลักถิ่นฐานตามสถานที่ต่างๆ คนพวนบ้านเกาะสมอ(โพนไซย)นั้นแรกๆจะมีประมาณแปดครัวเรือน เมื่อเห็นสถานที่แห่งนี้มีหนองล้อมรอบเหมาะจะตั้งหลักฐานและประกอบในการเพราะปลูก และบรรพบุรุษได้ตั้งชื่อว่าบ้านโพนไซยชึ่งเป็นชื่อเดิมของบ้านเก่าเมืองเก่าในเวียงจันทน์ประเทศลาวในปัจจุบันเพื่อเป็นการรำลึกถึงสถานที่อยู่เดิม   

     ต่อมาได้สร้างวัดขึ้นเรียกว่าวัดโพนไซยและต่อมาได้เปลื่ยนชื่อใหม่เป็นบ้านเกาะสมอเนื่องเป็นเกาะที่มีต้นสมอขึ้นล้อมรอบและไม่ปรากฏหลักฐานว่าเปลื่อนใน.พศ.อะไรแต่สันนิฐานว่าหน้าจะเปลื่ยนในช่วงต้นของราชกาลที่๕.เพราะมีบันทึกในหนังสือจดหมายเหตุที่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวราชกาลที่๕เสด็จประพาสมณฑลปราจีนบุรีและดงศรีมหาโพธิ และได้บันทึกไว้ว่าได้มีชาวลาวพวนบ้านเกาะสมอมารอเฝ้ารับเสด็จ และเมื่อบรรพบุรุษไทยพวน(ลาวพวน)ท่านพากันมาได้อัญเชิญองค์หลวงพ่อโพธิ์ เชิญท่านเจ้าคุณปู่ เชิญปู่ตาท้าวคำแสนสุริยวงค์มาด้วย และอนุรักษ์ประเพณีที่สืบทอดกันมาแต่ครั้งบรรพบุรุษมาถึงปัจจุบัน

แหล่งอ้างอิง : พระครูสุวัฒน์กันตาภิรม